Köylü pazarında köyden getirdiği yöresel ürünlerin satışını yapan peynirci Abdullah Alataş, Yozgat’ta fiyatların geçen yıla görü yüksek olmasına karşılık, çevre illere göre daha ucuz olmasına karşılık vatandaşın pazara ilgi göstermediğini söyledi.
Anadolu bozkırının kış aylarında vazgeçilmez lezzetleri, hayvansal ve tarımsal gıda ürünleri işlenerek hazırlanan gıda ürünleri pazardaki yerini aldı. Kan yapıcı özelliğiyle bilinen enerji deposu üzüm pekmezi, bağ bozumunun ardından zahmetli bir çalışma sonucunda hazırlanıp, tüketicinin sofrasındaki yerini almak üzere köylü pazarında satışa sunuldu. Yozgat’ın farklı bölgelerinde kurulan köylü pazarında yöresel ürünlerin satışını yapan peynirci Abdullah Alataş, fiyatların geçen yıla oranla artmasına karşın diğer illere göre daha ucuza sattıklarını, buna rağmen pazara olan ilginin az olduğunu söyledi.
Yozgat’ta, bağ bozumunun ardından toplanan üzümler kış aylarında tüketilmek üzere kazanlarda kaynatılıp, pekmez ve çalma yapıldı. Yozgat’ın köylerinde, bağ bozumu ile birlikte toplanan üzümler, ahşap ve taştan yapılma küçük havuzlarda ezilerek pekmez toprağı ile süzülüp şıra halini getirildi. Elde edilen şıralar kaynatılarak pekmez ve çalma oldu. Bağlarda başlayan bu işlem pekmez halini aldıktan sonra hem tüketim hem de ticaret amaçlı görücüye çıktı. Pekmez ve çalma kaynatma işleminin çok meşakkatli olduğunu belirten köy kadınları, ‘’İyice olgunlaşmış üzümler toplandıktan sonra, su dolu bir kapta iyice yıkanır. Bir küçük çuvala bir sepet üzüm doldurulur, üzerine bir elinin avucu kadar pekmez toprağı konur’’ diyerek, pekmezin yapılışını özetledi.
Pekmez toprağının gerçek adının ‘ak toprak’ olduğunu vurgulayan kadınlar, toprağın kireçli, beyaz renkli olduğunu anlattı. Kadınlar, ‘’Yozgat’ta birçok köyde bu topraktan bulunur. Bildiğimiz topraktan farklı olan tarafı ise pekmezin ve çalmanın ekşimesini önleyerek, kalitesini arttırmasıdır. Şırayı mayalar, ekşiliğini alır. Daha sonra küçük havuzlarda üzümler ezilir. Ortalama 18-20 kilo üzümden 12 kilo üzüm suyu elde edilir. Daha sonra o üzüm suyu odun ateşinde ısıtılır ve kaynamaya bırakılır’’ ifadeleri kullanıldı.
‘’PEKMEZİMİZ GEÇEN SENE 40 LİRA-50 LİRAYDI, BU SENE 100 LİRA 90 LİRA, PEKMEZİNE GÖRE DEĞİŞİYOR’’
Yozgat’ta, tarım ve hayvancılık ürünleri işlenerek hazırlanan pekmez, çalma, peynir, çökelik, kızılcık, süzme yoğurt, kuşburnu marmelattı gibi kış aylarında tüketilen gıda ürünleri şehrin farklı bölgelerinde kurulan köylü pazarlarındaki tezgâhlarda yerini aldı. Ancak, köylü pazarlarına olan ilginin az olduğu belirtildi. Köylü pazarında yöresel ürünlerin satışını yapan peynirci Abdullah Alataş, ‘’Fiyatlarımız çok düşük. Pekmezimiz geçen sene 40 lira-50 liraydı, bu sene 100 lira 90 lira, pekmezine göre değişiyor’’ dedi.
İnek peynirinin geçen yıl 50-60 liradan işlem gördüğünü, bu yıl 70-80 liradan sattıklarını aktaran Abdullah Alataş, ‘’Keçi-koyun peyniri 90-100 lira ama bu fiyatlar yine ucuz. Dışarıya çıktığımız zaman keçi peyniri 140 lira, inek peyniri 100 lira, tulumlarımız 100 lira. Bizim Yozgat’ta her şey ucuz yani. Başka memlekette kazanacaksın Yozgat’ta yiyip, içip, yatacaksın’’ diye konuştu.
‘’VATANDAŞ YİNE DE PAZARA GELMİYOR, UCUZ OLDUĞU HALDE’’
Peynirci Abdullah Alataş, yöresel ürünlerin ucuz olmasına rağmen vatandaşın pazara gelmemesinden yakınarak, şöyle konuştu:
‘’Köyden getiriyoruz, yaptırıyoruz, sütü alıp yapıyoruz. Kuşburnumuz var, kızılcık var, süzme yoğurdumuz var. Süzme yoğurt 30-35 lira, marketlerde 50-55 lira bir kilosu. Kızılcık 50 lira, kuşburnu 50 lira, köyümüzü yapıyor 100 lira istiyor. Vatandaş yine de pazara gelmiyor, ucuz olduğu halde. Köy yumurtamızı 75 lira kolisi 2,5 lira tanesi. Köyden de getiriyor köylümüz 3 liraya satıyor. Biz 2,5 liraya satıyoruz, fiyatlarımız böyle. Tereyağımız 100 liraydı, 130-150 lira oldu, 100 liraya da tereyağımız var ama o da dışarıdan geliyor, satıyoruz. Pazarımız bitti, Yozgat pazarı böyle işte sabahtan akşama kadar böyle.’’
Daha önce şehir merkezinde satış yaptıklarını, şimdi ise mahalle arasında yapılan kapalı Pazar yerine taşındıklarını hatırlatan Alataş, ‘’Yukarıda iken daha iyiydi. Bizi buraya aldılar, daha kötü oldu pazarlarımız. İnsanımız yukarıdan aşağıya gelmiyor, yoldan aşağıya geçmiyor. Sadece bu çevrenin insanı geliyor, vatandaşlarımız geliyor’’ ifadelerini kullandı.
Haber: Rabia Sultan Büyüker
