İnşaat sektöründe 1 Ocak 2011’de uygulamaya girecek olan Yapı Denetimi Kanunu’na göre; yeni sistemle bir binada, mal sahibi, bir müteahhit, projeyi çizen mühendis ve yapı denetim firması olmak üzere 4 ana unsur olacak.
En önemli yenilik, sadece şirket ya da kuruluşların değil, kendi evini yaptıracak olan kişilere de mutlaka bir müteahhitle çalışma zorunluluğu getirmesidir. 1999 Marmara depreminden sonra deprem yönetmeliği ile inşaat sektöründe yapı denetimiyle ilgili ciddi kararlar alınmıştı.
Doğrusu o günden öncesinde ve sonrasında yapılan inşaatları bilen birisi olarak, bu gün bu konu ile ilgili düşüncelerimi sizlerle paylaşmak istiyorum. 2001 yılında 4708 Sayılı Yapı Denetimi hakkındaki kanun çıkartılmıştı. Bu kanuna göre 19 ilde bu güne kadar uygulanan Yapı Denetimi, 1 Ocak tarihinden itibaren 81 ilimizde uygulanacaktır.
Eskiden ev yaptırmak isteyen kişiler bir inşaat mühendisine proje çizdiriyor, kafasına göre de kalıpçıyla belli bir fiyatla anlaşarak inşaatının yapımını veriyordu. Kalıpçı, demircisini, duvarcısını, sıvacısını kendine göre çağırıyor, inşaatı yaptırıyor. Çalışanlarda hiç bir sorumluluk üstlenmiyorlardı. Hatta birçok büyük şehirlerde eline testeresini alan, beline keseri takan ustabaşı taşeron oluyor, trilyonlarla ifade edilen projelerin canına bile okuyorlardı. Ne nitelik nede nicelik yoktu. Kalite, detay hiç mi hiç yoktu. Hâlbuki inşaatta önemli bir gerçek vardır. “Kalite detayda gizlidir” sözü bu sektörde önemlidir.
Şimdi ise inşaatı sadece müteahhit belgesi olan kişiler yapabilecek. Binanın her şeyinden ise özel yapı denetim firmaları sorumlu olacak. Ev yaptıracak kişi, müteahhide, müteahhit de yapı denetim firmasına para ödeyecek. Bu yeni sistem elbette inşaat maliyetlerine de bir artış getirecektir.
Yeni sistemde, binaların yapı güvenliğinden, kaba inşaatta 15 yıl boyunca söz konusu özel yapı denetim firmalarının sorumlu olacağıdır. Binalardaki kötü malzeme ya da kötü işçilik gibi durumların telafisinin ise yine denetim firmasının 2 yıl boyunca yükümlülüğünde olacağı hükme bağlanıyor. Bu camiada iş yapan, iş yaptıran, emeği olan, ekmek yiyen birisi olarak bunlara müteahhitlerin itiraz edeceğini sanmıyorum.
Keşke bu tür denetim mekanizmaları çok daha öncelerden hayata geçirilmiş olsaydı. Yozgat’ımızda bu sektörde iş yapan müteahhitlerin iç dünyalarını keşke bilebilsek. Ne sıkıntılar çekmekteler. Yozgat’ta, müteahhitlerle idare arasındaki köprüyü birileri yıktırdılar. Müteahhitlik maalesef bir meslek olmaktan çıkartıldı.
Geçtiğimiz 10 yılda yapılan uygulamalarda eksik keşifler yapıldı, fiyat farkları ödenmedi, idareler hazırladığı keşiflerde o kurumun bütçesine göre hareket ettiler. 3 liraya maal olacak bir işi 2,5 liraya sığdırdılar. Sorumlu arandığında “önceden neden bakmadınız, anahtar teslimi almadınız mı?” gibi mülahazalarla müteahhitler zor durumlarda bırakıldılar.
Yozgat’ta ki müteahhitler, her ne kadar ihaleler öncesinde bir araya geldilerse de, teknik elemanlarca hazırlanan projeler üzerinde gerekli değerlendirmeleri yapamadılar. Fazla kırımlarla işler aldılar, içinde bulunduğumuz ekonomideki sıkıntıları da göz önüne aldığımızda birçok iyi niyetli müteahhit firmalarımız kendi kaderlerine terk edildiler. Bazılarına da bile bile zarar ettirdiler.
Netice olarak; Yozgat’ta bu sektörde çalışan hizmet üreten, alın teri döken, ekmek kazanan birçok kişi ve kuruluş bir şekilde canından bezdirildi. Yozgat’ın müteahhitlik hizmetlerinin büyük bir bölümünü de dışardan gelen firmalar daha az kırıntılarla, daha iyi şartlarda alıyorlar. Bu işlerin külfeti Yozgatlı ’ya, kaymağı başka illere kaydırılıyor. Vesselam… 9 ARALIK 2010 PERŞEMBE
